Nguyên Nhân Chó Của Bạn Cắn Trẻ Em Và Cách Xử Lý

Trẻ em bị chó cắn là một vấn đề phổ biến, không chỉ bạn một mình. Mỗi năm, có khoảng 500 nghìn trường hợp chó cắn xảy ra ở Việt Nam, trong đó có tới 20% liên quan đến trẻ em.

Trong số những vết cắn từ động vật nuôi, chó chiếm 80-90%, đứng đầu danh sách. Vị trí thứ hai thuộc về mèo, chiếm từ 5-15%.

Trẻ em có nguy cơ bị cắn cao nhất vào độ tuổi từ 5-9, đặc biệt là trẻ con trai.

Sự Nguy Hiểm Của Vết Cắn Chó Đối Với Trẻ Em

Trẻ em dưới 5 tuổi dễ bị chó cắn vào vùng cổ và đầu, với mức độ nghiêm trọng khác nhau từ vết trầy xước nhẹ đến tử vong hoặc nhiễm trùng.

Một số vị trí dễ tổn thương trên cơ thể là môi, mũi và má, vì chúng nhỏ hơn và thường to hơn so với của trẻ. Các vết thương này có liên quan đến việc trẻ cao hơn và có xu hướng bò hoặc chơi trên sàn nhà.

Ở trẻ em trên 9 tuổi, các vùng bị cắn chủ yếu liên quan đến các chi. Điều này có thể do chi cao hơn và gần miệng chó nhất, dễ bị cắn hơn.

70% trường hợp chó cắn trẻ xảy ra trong gia đình. Việc cắn thường xảy ra nhiều nhất vào mùa hè, cuối tuần và từ 4 giờ chiều đến 8 giờ tối. Điều này phản ánh thời gian trẻ em thường ở nhà và khi cha mẹ bận rộn chuẩn bị bữa tối hoặc gần giờ ăn.

Sợ Hãi Là Nguyên Nhân Chính

Có niềm tin sai lầm rằng những con chó cắn là những con chó “thống trị” hoặc “alpha”. Thực tế, đa số trường hợp hung dữ của chó đối với con người không do nỗ lực thiết lập sự thống trị, mà phụ thuộc vào những nguyên nhân khác như sợ hãi và xung đột. Điều này được xác nhận bởi Liên đoàn Hành vi Thú y Mỹ trong tuyên bố của họ.

Những con chó có bản chất sợ hãi hoặc lo lắng có khả năng tấn công khi gần trẻ em. Theo nghiên cứu, hơn 3/4 số chó cắn trẻ có tiền sử biểu hiện hành vi liên quan đến sợ hãi trong môi trường khác, chẳng hạn như khi có tiếng ồn lớn hoặc khi bị chủ tách ra.

Sự sợ hãi thường xuất hiện ở những con chó không được xã hội hóa đầy đủ trong giai đoạn quan trọng nhất và những con chó đã trải qua những trải nghiệm đau thương. Điều này cũng có thể liên quan đến yếu tố di truyền.

Vậy Tại Sao Chó Của Bạn Cắn Con Bạn?

Lý do chó cắn trẻ em có thể khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh và hành động của trẻ. Dưới đây là 15 nguyên nhân tiềm ẩn mà chúng ta đã thảo luận, nhưng cũng có thể có những lý do khác.

Hy vọng rằng những lý do dưới đây sẽ giúp bạn hiểu về tình huống giữa con chó và con bạn, từ đó ngăn chặn các vết cắn xảy ra trong tương lai.

1. Chó Của Bạn Đang Bảo Vệ Tài Nguyên

Bảo vệ tài nguyên là bản năng của chó để bảo vệ những thứ chúng coi là có giá trị. Đơn giản, chó muốn nói: “Đây là của tôi, đừng lại gần khi tôi đang sở hữu.”

Sự thiếu “tin tưởng” là điều kích hoạt việc bảo vệ tài nguyên ở chó. Con chó sợ mất quyền truy cập vào những thứ mà chúng quan tâm.

Chó có thể bảo vệ đồ ăn, túi ăn, đồ chơi, xương, nơi nghỉ ngơi và thậm chí những thứ tình cờ tìm thấy trên sàn nhà và đôi khi cả người.

Theo nghiên cứu của Reisner và đồng nghiệp, 42% trường hợp chó nhà cắn trẻ em liên quan đến những con chó đang bảo vệ thức ăn.

2. Chó Của Bạn Bị Dồn Vào Chân Tường

Chó có thể cắn trẻ em như một cách tự vệ khi bị dồn vào chân tường. Ví dụ, khi đứa trẻ đuổi theo chó xung quanh, và chó bị dồn vào tường hoặc dưới gầm giường, khi đó đứa trẻ đưa tay về phía chó, chó có thể cắn.

Chó có thể tham gia vào phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy khi chúng thấy bị mắc kẹt trong một tình huống không thoải mái. Điều này có nghĩa là chó có thể tự mình tìm cách thoát ra hoặc chống trả bằng cách gầm gừ, gừ gừ hoặc thậm chí là cắn.

Khi đứa trẻ dồn chó vào chân tường, tùy chọn thoát của chó sẽ bị loại bỏ, khiến chó chỉ có một lựa chọn tự vệ để ngăn chặn sự tương tác.

3. Chó Của Bạn Bị Nhìn Chằm Chằm Vào Mắt

Chiều cao của trẻ em khiến chúng thường bị chó nhìn thẳng vào mắt.

Chó thường khó chịu khi bị nhìn thẳng vào mắt, trừ khi việc này được coi là chấp nhận hoặc thực sự được chào đón bằng mắt. Điều này là do, đối với chó, việc nhìn thẳng vào mắt được coi là dấu hiệu của sự đe dọa. Điều này khác với con người, nơi nhìn thẳng vào mắt là biểu hiện của sự thích và quan tâm.

Việc không nhận ra rằng, trong một số trường hợp cụ thể, giao tiếp bằng mắt có thể bị coi là một thái độ đe dọa là nguyên nhân khiến cha mẹ vô tình để con mình gặp rủi ro (Náhlík, J et al. 2021).

Sự thiếu nhận thức này dường như phổ biến hơn ở những người sở hữu những con chó được cho là thân thiện như Labrador.

4. Chó Của Bạn Được Ôm Hôn

Ôm và hôn chó có thể gây ra nhiều vấn đề. Một trong số đó là, như đã thảo luận ở trên, chó không thích không có lối thoát.

Khi một con chó được ôm và hôn, đứa trẻ có thể ôm chặt con chó, và hành động này có thể làm con chó cảm thấy bị “mắc kẹt”.

Hãy nhớ rằng việc ôm và hôn không phải là hành vi tự nhiên của chó và do đó, chó có thể hiểu sai ý định của nó.

5. Chó Của Bạn Bị Choáng Ngợp

Trẻ em có xu hướng xem chó như một thú nhồi bông và tương tác với chúng một cách khiến chó cảm thấy bối rối.

Trẻ em có thể kéo đuôi chó, kéo lông hoặc cố tình cắm ngón tay vào chó. Cách di chuyển không thể đoán trước của trẻ và giọng điệu của chúng có thể khiến trẻ giật mình.

Mặc dù chúng ta có hi vọng vào một con chó có thể chịu đựng được điều này và có thể khoe khoang sự thân thiện của chúng trên mạng xã hội, thực tế là hầu hết chó gặp khó khăn ở một mức độ nào đó khi tiếp xúc với trẻ em.

Mức độ cảm thụ này có thể khác nhau giữa các con chó – dựa trên tính cách cá nhân của chúng – nhưng tất cả chúng có thể đến một điểm phá vỡ. Lý tưởng nhất là chúng ta hy vọng chó sẽ lui ra trước khi lựa chọn cắn, nhưng không phải lúc nào chó cũng sẽ tự rút lui như chúng ta mong muốn.

Có khả năng cao là chó đang thể hiện dấu hiệu căng thẳng và choáng ngợp, nhưng những dấu hiệu như vậy thường không được nhận ra.

6. Chó Của Bạn Không Được “Lắng Nghe”

Trẻ nhỏ không thể nhận ra các dấu hiệu cảnh báo sớm về việc chó căng thẳng, vì vậy luôn cần phải giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, các nghiên cứu đã tiết lộ rằng ngay cả cha mẹ cũng đôi khi gặp khó khăn trong việc nhận ra những dấu hiệu tinh vi nhất. Một điều làm tình hình trở nên tồi tệ hơn là một số dấu hiệu trông hoàn toàn trái ngược, khiến chúng ta coi chúng là biểu hiện tình yêu và “tình cảm”.

Ví dụ: một dấu hiệu lớn thường bị hiểu sai là hành động mà Jennifer Shryock, một nhà tư vấn hành vi chó có chứng chỉ (CDBC), gọi là “nụ hôn từ chối”.

Trong trường hợp này, con chó dường như đang trao ‘những nụ hôn doggy’ trong khi thực tế, con chó đang liếm mặt đứa trẻ với hy vọng khiến đứa trẻ dừng lại.

Một tín hiệu bị hiểu sai khác là con chó nhẹ nhàng nắm lấy bàn tay của đứa trẻ trong miệng, đưa nó ra khỏi cơ thể chúng khi con chó đang được vuốt ve. Đôi khi điều này được coi là “lời nói trìu mến” trong khi trên thực tế, đó thường là tín hiệu cắt ngang, yêu cầu trẻ dừng lại.

Các tín hiệu khác cần chú ý là những con chó đột nhiên bị ngứa và tự gãi, ngáp và đột nhiên muốn uống hoặc liếm một bàn chân liên tục.

7. Chó Của Bạn Đã Bị Trừng Phạt Vì Gầm Gừ Trước Đó

Nhiều con chó bị trừng phạt vì bộc lộ hành vi gầm gừ khi thậm chí cảnh báo. Một câu nói phổ biến là cha mẹ mắng con chó gầm gừ.

Mặc dù phương pháp này có vẻ hấp dẫn, nó chỉ gây phản tác dụng và có nguy cơ dẫn đến việc chó cắn mà không báo trước.

Nó tương tự như việc tháo pin khỏi máy dò khí CO của bạn hoặc bảo trẻ ngừng sử dụng lời nói của mình.

8. Chó Của Bạn Đang Ngủ

Có câu “chó ngủ, hãy nằm” đã từng nói một lời rất khôn ngoan. Tương tự như khi bạn sợ ai đó đánh thức bạn liên tục, chó cũng vậy! Đặc biệt là sau khi chúng đã tìm được một nơi để nghỉ xa lũ trẻ.

Mặc dù con người có thể đặt biển báo “không làm phiền” trên cửa khách sạn và tắt điện thoại di động, nhưng những chú chó thực sự không thể làm gì nhiều trong việc truyền đạt ý định để có một giấc ngủ ngon ngoài việc dựa vào ngôn ngữ cơ thể của chúng.

Thêm vào đó là hiện tượng giật mình khi bị đánh thức khỏi giấc ngủ. Chó có thể phản ứng theo bản năng bằng cách cắn nếu chúng đang ngủ say và đột nhiên bị đánh thức bởi một đứa trẻ.

9. Chó Của Bạn Bị Căng Thẳng

Các yếu tố kích hoạt tích tụ có thể đẩy chó ra khỏi giới hạn và làm giảm ngưỡng cắn của chúng. Chúng ta có thể thấy hậu quả khi chó phải chịu nhiều sự kiện căng thẳng, từ sự kiện này đến sự kiện khác, cuối cùng đạt đến điểm phá vỡ và tấn công.

Điều quan trọng là phải để chó “nghỉ ngơi” để hồi phục sau những sự kiện căng thẳng và học cách nhận biết các dấu hiệu của chó khi chúng bị căng thẳng. Điều này là bước quan trọng để tránh tiếp xúc với các yếu tố kích hoạt lặp lại. Tất nhiên, giảm thiểu căng thẳng trong cuộc sống của chó là rất quan trọng, vì vậy một chương trình giảm căng thẳng và sử dụng các biện pháp hỗ trợ là cần thiết.

10. Chó Của Bạn Đang Phấn Khích

Đôi khi, chó cắn xảy ra khi chó đang ở trạng thái phấn khích và tiếp xúc với một vật, hoặc bạn không may ở gần trong lúc chúng “nổi cơn thịnh nộ”.

Ví dụ, một con chó có thể sủa vào người đưa thư từ cửa sổ và cắn khi bị chạm vào. Hoặc một vết cắn có thể xảy ra khi hai con chó xô xát và có người lao vào để tách chúng ra.

Trẻ em dễ bị cắn vì chúng không đọc được ngôn ngữ cơ thể của chó khi chúng đang trong tình trạng kích thích.

11. Con Chó Đang Chơi

Chó, đặc biệt là chó con và chó con, khi chơi đùa có thể rất lên cơn. Lối chơi thô bạo của chúng đôi khi có thể bị nhầm lẫn với sự hung hăng, đặc biệt là khi chúng gầm gừ trong khi chơi và kéo mạnh quần áo của trẻ.

May mắn thay, một số tín hiệu có thể biểu thị ý định thực sự để chơi mà không gây hấn. Nhìn chung, chó đang chơi cắn sẽ có những dấu hiệu sau:

• Ngôn ngữ cơ thể thoải mái
• Chơi cung
• Tiếng sủa vui vẻ
• Cắn nhẹ hơn so với một con chó có ý định làm hại thực sự

12. Chó Của Bạn Bị Trêu Chọc

Trong suốt hàng trăm năm, con người đã tạo ra một hình tượng chó bảo vệ để đe dọa và có khả năng cắn bất kỳ kẻ xâm nhập nào.

Việc tự tin này để đối phó với kẻ trộm hoặc kẻ xâm nhập được xây dựng thông qua việc cố tình đe dọa chó và sau đó sợ hãi vụt qua khi chó thể hiện hành vi hung hăng.

Theo thời gian, chó ngày càng trở nên tự tin hơn, đến mức nếu một người đứng về phía chó mà không lùi bước, chó có thể leo thang đến mức có thể cắn.

Điều tương tự có thể xảy ra trong sự tương tác giữa trẻ em và chó. Con cái có thể kích thích chó bỏ đi, rồi một ngày không tháo ra kịp thời có thể bị chó cắn.

13. Chó Của Bạn Không Khỏe

Các tình trạng sức khỏe khác nhau có thể làm giảm ngưỡng gây hấn của chó, đặc biệt là khi chó đau đớn.

Theo một nghiên cứu về cơn đau và các vấn đề hành vi ở chó, hành vi hung hăng thường thấy ở những con chó bị chứng cơ xương mãn tính, điều này đặc biệt phổ biến khi chó đến gần và khi chó nằm xuống. Những con chó bị ảnh hưởng cũng có những dấu hiệu chung như miễn cưỡng di chuyển.

Các dạng đau khác như đau tai do nhiễm trùng hoặc đau răng cũng có thể làm chó không muốn bị chạm vào khu vực mặt.

14. Chó Của Bạn Có Một Vấn Đề Y Tế Tiềm Ẩn

Ngoài đau đớn, có những vấn đề y tế được biết đến gây ra thay đổi hành vi ở chó.

Ví dụ, mức độ tuyến giáp thấp ở chó, còn được gọi là suy giáp, có thể gây ra một loạt thay đổi hành vi ở chó, bao gồm trở nên hung dữ, lo lắng hoặc bối rối hơn.

Thậm chí việc điều trị một chứng bệnh cần sử dụng một số loại thuốc cũng có thể gây thay đổi hành vi gián tiếp. Ví dụ, các steroid như prednisone nổi tiếng khiến chó có cảm giác thèm ăn và kích thích bảo vệ thức ăn.

Các steroid cũng có thể làm tăng nồng độ cortisol trong máu của chó, điều này cuối cùng có thể thay đổi chức năng não và tâm trạng của chó.

Chó đưa ra biểu hiện “Làm ơn đừng để tôi cắn bạn”—Bạn có đang nghe không?

Các nghiên cứu gần đây tập trung vào việc phân tích các video ghi lại cảnh chó cắn đã tiết lộ rằng, trong thực tế, trong khoảng 20 giây trước khi cắn, chó phát ra một số tín hiệu hung dữ.

Những tín hiệu này phù hợp với “Cầu thang của Sự gây hấn” của Kendall Shephard, một biểu đồ rất phổ biến hiển thị bảy cấp độ tín hiệu mà chó sử dụng để biểu hiện sự khó chịu của chúng, với mỗi cấp độ tăng dần mức độ.

Nghiên cứu này cho thấy rằng việc chó cắn là sự kiện có thể dự đoán và phòng ngừa hơn là tai nạn đơn thuần.

Điều này có nghĩa là hầu hết các trường hợp chó cắn trẻ em có thể được ngăn chặn bằng cách giám sát. Tuy nhiên, giám sát chặt chẽ không phải lúc nào cũng là câu trả lời.

Tìm Sự Trợ Giúp Từ Chuyên Gia Hành Vi Chó

Nếu con của bạn bị cắn, điều quan trọng là xử lý tình huống cẩn thận để tránh những vết cắn trong tương lai.

Liên hệ với một chuyên gia hành vi chó (nhà hành vi thú

Tham gia hội nhóm trên Zalo

Kênh thú cưng
Hội nuôi tép lạnh